Ο Άγιος Θεωνάς ήταν μαθητής του Αγίου Ιακώβου του Νεομάρτυρα. Λένε ότι ο Άγιος Θεωνάς ήταν από τη Μυτιλήνη άλλοι λένε ότι τον ονόμασαν έτσι γιατί έμεινε πολύ χρόνο στο Πλωμάρι.
Δεν ξέρουμε πολλά για τη ζωή του πριν από την μετάβασή του στο Άγιο Όρος.
Ασκήτεψε στην αρχή στη Μονή Παντοκράτορος, σαν πρεσβύτερος. Αργότερα πήγε στη συνοδεία του Αγίου Ιακώβου του Νεομάρτυρα σε ένα μέρος πάνω από τη Μονή Ιβήρων, στο μονύδριο του Τιμίου Προδρόμου.
Το έτος 1518 μ.Χ. ο Άγιος Ιάκωβος με την συνοδεία έξι μαθητών του, μεταξύ αυτών και του Θεωνά, έφυγαν την Σκήτη του Προδρόμου και πήγαν στα ενδότερα του Άθωνος, αλλά μετά από μία οπτασία ο Γέροντας αποφάσισε να φύγουν από το Άγιον Όρος. Πέρασαν από Θεσσαλονίκη, Θεσσαλία, πέρασαν από το κάστρο της Πέτρας (Πλαταμώνος) και τα Μετέωρα και εγκαταστάθηκαν στη μονή του Τιμίου Προδρόμου, στην Αιτωλίας, όπου εκεί έμειναν ένα χρόνο.
Υμνολογία
Απολυτίκιο:
Ἦχος πλ. δ'.
Ορθοδοξίας οδηγέ, ευσεβείας διδάσκαλε και σεμνότητος, των μοναστών η καλλονή, αρχιερέων θεόπνευστον εγκαλλώπισμα, Θεωνά πατήρ ημών όσιε, Θεσσαλονίκης το καύχημα, λύρα του πνεύματος, ικέτευε δια παντός σωθήναι τας ψυχάς ημών.
Κοντάκιο:
Ἦχος β’. Τοῖς τῶν αἱμάτων σου.
Θεσσαλονίκης ποιμὴν ἐνθεώτατε, καὶ πρεσβευτὰ πρὸς Θεὸν ἡμῶν μέγιστε, σοφὲ Θεωνᾶ ἀεὶ πρέσβευε, πάσης ἀνάγκης λυτροῦσθαι καὶ θλίψεως, τοὺς πόθῳ τιμῶντάς σε Ἅγιε.
Μεγαλυνάριο:
Ἔλαμψας ἐν Ἄθῳ ἀσκητικῶς, καὶ τὸν ὑπὲρ λόγον, ἠξιώθης θεωριῶν· ἔνθεν ψήφῳ θείᾳ, ποιμὴν Θεσσαλονίκης, ἐδείχθης θεοφόρος, Θεωνᾶ Ἅγιε.